ΠΠ΅ΡΠ°Π»Π» Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅
ΠΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΡ. ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠΎΠ²: 40Ca, 42Ca, 43Ca, 44Ca, 46Ca ΠΈ 48Ca, ΡΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π½ΡΠΉ — 40Ca — ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 96, 97%. ΠΠ· ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠΎΠ² ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΡΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ. Π¨Π΅ΡΡΠΎΠΉ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏ 48Ca, ΡΠ°ΠΌΡΠΉ ΡΡΠΆΠ΅Π»ΡΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΈΠΉ (Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½Π° Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ 0, 187%), ΠΊΠ°ΠΊ Π±ΡΠ»ΠΎ Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ, ΠΈΡΠΏΡΡΡΠ²Π°Π΅Ρ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΠΎΠΉ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ΅ΡΠ°Π»Π» Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ — ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅.
ΠΠ·-Π·Π° Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π½Π΅ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ.
ΠΠ° Π΄ΠΎΠ»Ρ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ 3, 38% ΠΌΠ°ΡΡΡ Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΡ (5-Π΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΏΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°, ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΡ, Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΡ ΠΈ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π°). Π‘ΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π² ΠΌΠΎΡΡΠΊΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄Π΅ — 400 ΠΌΠ³/Π»[3].
ΠΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΡ. ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠΎΠ²: 40Ca, 42Ca, 43Ca, 44Ca, 46Ca ΠΈ 48Ca, ΡΡΠ΅Π΄ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π½ΡΠΉ — 40Ca — ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 96, 97%. ΠΠ· ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠΎΠ² ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΡΡ ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½Ρ. Π¨Π΅ΡΡΠΎΠΉ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏ 48Ca, ΡΠ°ΠΌΡΠΉ ΡΡΠΆΠ΅Π»ΡΠΉ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΡΠΈ ΠΈ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΡΠ΅Π΄ΠΊΠΈΠΉ (Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ·ΠΎΡΠΎΠΏΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π½ΠΎΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½Π° Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ 0, 187%), ΠΊΠ°ΠΊ Π±ΡΠ»ΠΎ Π½Π΅Π΄Π°Π²Π½ΠΎ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ, ΠΈΡΠΏΡΡΡΠ²Π°Π΅Ρ Π΄Π²ΠΎΠΉΠ½ΠΎΠΉ Π±Π΅ΡΠ°-ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π° 5, 3Π§1019 Π»Π΅Ρ. Π Π³ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠ΄Π°Ρ ΠΈ ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»Π°Ρ . ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ ΡΠΈΠ»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈ Π°Π»ΡΠΌΠΎΡΠΈΠ»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΠ² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π³ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠ΄ (Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΡ, Π³Π½Π΅ΠΉΡΡ ΠΈ Ρ. ΠΏ.), ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎ Π² ΠΏΠΎΠ»Π΅Π²ΠΎΠΌ ΡΠΏΠ°ΡΠ΅ — Π°Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ Ca[Al2Si2O8]. Π Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΎΡΠ°Π΄ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΎΠ΄ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Ρ ΠΌΠ΅Π»ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΡΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΡΠΎΡΡΠΎΡΡΠΈΠΌΠΈ Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ ΠΈΠ· ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»Π° ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡΠ° (CaCO3). ΠΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ ΡΠΎΡΠΌΠ° ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡΠ° — ΠΌΡΠ°ΠΌΠΎΡ — Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π³ΠΎΡΠ°Π·Π΄ΠΎ ΡΠ΅ΠΆΠ΅. ΠΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»Ρ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ CaCO3, Π°Π½Π³ΠΈΠ΄ΡΠΈΡ CaSO4, Π°Π»Π΅Π±Π°ΡΡΡ CaSO4Β· 0. 5H2O ΠΈ Π³ΠΈΠΏΡ CaSO4Β· 2H2O, ΡΠ»ΡΠΎΡΠΈΡ CaF2, Π°ΠΏΠ°ΡΠΈΡΡ Ca5 (PO4) 3 (F, Cl, OH), Π΄ΠΎΠ»ΠΎΠΌΠΈΡ MgCO3Β· CaCO3. ΠΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠ»Π΅ΠΉ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Ρ ΠΆΡΡΡΠΊΠΎΡΡΡ. ΠΠ°Π»ΡΡΠΈΠΉ, ΡΠ½Π΅ΡΠ³ΠΈΡΠ½ΠΎ ΠΌΠΈΠ³ΡΠΈΡΡΡΡΠΈΠΉ Π² Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠ΅ ΠΈ Π½Π°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°ΡΡΠΈΠΉΡΡ Π² ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π³Π΅ΠΎΡ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ°Ρ , ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ 385 ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»ΠΎΠ² (ΡΠ΅ΡΠ²Π΅ΡΡΠΎΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΏΠΎ ΡΠΈΡΠ»Ρ ΠΌΠΈΠ½Π΅ΡΠ°Π»ΠΎΠ²). ΠΠΈΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡ Π² Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠ΅. Π Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠ³ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ ΠΈΠ³ΡΠ°Π΅Ρ «ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅», ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΠΎΠΉ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΡΠΌ Π³Π°Π·ΠΎΠΌ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ°: Π‘Π°Π‘Π3 + H2O + CO2 — Π‘Π° (ΠΠ‘Π3) 2 — Ca2+ + 2HCO3- (ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²Π»Π΅Π²ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ Π² Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΡΠ³Π»Π΅ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠ³ΠΎ Π³Π°Π·Π°). ΠΠΈΠΎΠ³Π΅Π½Π½Π°Ρ ΠΌΠΈΠ³ΡΠ°ΡΠΈΡ. Π Π±ΠΈΠΎΡΡΠ΅ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ (ΡΠΌ. ΡΠΆ. Π½ΠΈΠΆΠ΅). ΠΠ½Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΠΆΠΈΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ². Π’Π°ΠΊ, Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ°ΠΏΠ°ΡΠΈΡ Ca5 (PO4) 3OH, ΠΈΠ»ΠΈ, Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠΈ, 3Ca3 (PO4) 2Β· Π‘Π° (OH) 2 — ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ , Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π΅ ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°; ΠΈΠ· ΠΊΠ°ΡΠ±ΠΎΠ½Π°ΡΠ° ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ CaCO3 ΡΠΎΡΡΠΎΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΈΠ½Ρ ΠΈ ΠΏΠ°Π½ΡΠΈΡΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π±Π΅ΡΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΡΡ , ΡΠΈΡΠ½Π°Ρ ΡΠΊΠΎΡΠ»ΡΠΏΠ° ΠΈ Π΄Ρ. Π ΠΆΠΈΠ²ΡΡ ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΈ ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ 1, 4−2% Π‘Π° (ΠΏΠΎ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ»Π΅); Π² ΡΠ΅Π»Π΅ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠΉ 70 ΠΊΠ³ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ — ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 1, 7 ΠΊΠ³ (Π² ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΠΎΠΌ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠΊΠ»Π΅ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π° ΠΊΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΊΠ°Π½ΠΈ).