ΠΠ°Π½Π°Π΄ΠΈΠΉ (V). Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ²
ΠΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π° ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² 1:1 ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ 9 ΠΌΠΎΠ»Ρ H2SO4 Π½Π° 1 ΠΌΠΎΠ»Ρ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ. ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ — 50 ΠΌΠΊΠ³. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°ΡΡ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° Π2Π2 ΠΈ H2SO4; Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° Π2Π2 ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ°Ρ ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΠ΅Π²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° VO2(OH)3. ΠΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΈΠ½ Π² ΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°Ρ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ VO3? ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΠ΅ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ°Π½Π°Π΄ΠΈΠΉ (V). Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠ°ΡΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
- 1. ΠΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. Π‘ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ (V) Π² Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΡ ΠΎΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. Π ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΈΠΎΠ½ VO43?. ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΠΈΠΎΠ½Ρ:
- 2VO43? + 3Π+ > V2O6(OH)3? + Π2Π
- 3VO43? + 6Π+ > V3O93? + 3Π2Π
ΠΡΠΈ ΡΠ 1 — 2 ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ HnV10O28(6-n)?, Π² ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ (4 Π ΠΈ Π²ΡΡΠ΅) — VO2+, VO3+.
ΠΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΡ Π²Π°Π½Π°Π΄Π°ΡΠΎΠ² Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½Ρ, Π½ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°ΡΡ ΠΆΠ΅Π»ΡΡΡ ΠΈ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ°Π½ΠΆΠ΅Π²ΡΡ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΡ Π²ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΠ²ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠ²Π°Π½Π°Π΄Π°ΡΠΎΠ² Π²ΡΡΠ΅ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π°.
ΠΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΈ. Π 2 — 3 ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΡΠΌ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°, ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ (V), Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΡΠΌ 1 Π H2SO4. ΠΠ°Π±Π»ΡΠ΄Π°ΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΈ ΠΎΡ Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎ ΠΎΡΠ°Π½ΠΆΠ΅Π²ΠΎΠΉ.
2. ΠΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° Π² ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ (2 Π H2SO4 ΠΈ Π²ΡΡΠ΅) ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ (V) ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΎΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΠΎ-ΠΊΠΎΡΠΈΡΠ½Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ°:
VO (O2)+, V (O2)3+, [V (O2)]2(SO4)3.
ΠΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π° ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠΎΡΠ½ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½ΡΠΎΠ² 1:1 ΠΈ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ 9 ΠΌΠΎΠ»Ρ H2SO4 Π½Π° 1 ΠΌΠΎΠ»Ρ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ. ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ — 50 ΠΌΠΊΠ³. Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΈΠ·Π±Π΅Π³Π°ΡΡ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° Π2Π2 ΠΈ H2SO4; Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΈΠ·Π±ΡΡΠΊΠ° Π2Π2 ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΆΠ΅Π»ΡΠ°Ρ ΠΎΡΡΠΎΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΠ΅Π²Π°Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° VO2(OH)3.
Π ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ ΠΏΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΎΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΠΈ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΡ:
VO43? + 2H2O2 = VO2(O2)23? + 2H2O.
ΠΆΠ΅Π»ΡΡΠΉ.
VO43? + 4H2O2 = V (O2)43? + 4H2O.
ΡΠΈΠ½Π΅-ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ²ΡΠΉ ΠΠ΅ΡΠ°ΡΡΠ΅Π΅ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π° (III) ΠΈ ΡΠΈΡΠ°Π½Π° (IV) ΡΡΡΡΠ°Π½ΡΡΡ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈ ΡΡΠΎΡΠΈΠ΄ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Ρ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡ Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΡ Fe (HPO4)+, FeF63?, TiF62?.
ΠΠΎΠ»ΡΡΡΠ°ΠΌ (VI) ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Ρ Π2Π2 Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡ W2O112?. ΠΠΎΠ»ΠΈΠ±Π΄Π΅Π½ (VI) Π² Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡ ΠΠΎ2Π112?, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠΎΠ±ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΠΆΠ΅Π»ΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΡ. ΠΠ»Ρ ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ»ΡΡΡΠ°ΠΌΠ° ΠΈ ΠΌΠΎΠ»ΠΈΠ±Π΄Π΅Π½Π° Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠ°Π²Π΅Π»Π΅Π²ΡΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠ΅ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΡΠΎΠΌΠ° ΡΠΈΠ½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ° ΡΠΊΡΡΡΠ°Π³ΠΈΡΡΡΡ Π΄ΠΈΡΡΠΈΠ»ΠΎΠ²ΡΠΌ ΡΡΠΈΡΠΎΠΌ. ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΈΠΎΠ΄ΠΈΠ΄ΠΎΠ², Π±ΡΠΎΠΌΠΈΠ΄ΠΎΠ², Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ².
3. ΠΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ (Zn, Al, Cd) Π² ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Π΅ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ (V) ΡΡΡΠΏΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠΎ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² V (IV), V (III), V (II) Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΠΉ. Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ VO (H2O)52+, ΡΠΈΠ½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ°; Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ Π°ΠΊΠ²Π°ΠΈΠΎΠ½Ρ V (H2O)63+ Π·Π΅Π»Π΅Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ° ΠΈ, Π½Π°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, V (H2O)62+ ΡΠΈΠΎΠ»Π΅ΡΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ°:
VO2+ + 2H+ + 4H2O + e = VO (H2O)52 + EΒ° = 1,0 Π;
VO (H2O)52+ + 2H+ + e = V (H2O)63+ EΒ° = 0,36 Π;
V (H2O)63+ + e = V (H2O)62+ EΒ° = 0,25 Π.
ΠΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½Ρ V (H2O)62+ ΠΈ VO (H2O)52+, Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΌΠ΅ΠΆΡΡΠΎΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠΈΡΠ½Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ°, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π΅ΡΡΡ ΠΌΠΎΡΡΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Ρ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° VOV4+.
4. 8-ΠΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΈΠ½ Π² ΡΠΊΡΡΡΠ½ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°Ρ Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ VO3? ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Π½Π΅ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΠ΅ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΡΠΊΡΡΡΠ°Π³ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠ΅ Ρ Π»ΠΎΡΠΎΡΠΎΡΠΌΠΎΠΌ. Π‘ΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΠ² ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ²; Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎ, Π² ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ ΡΡΠΈΡΡ 8-ΠΎΠΊΡΠΈΡ ΠΈΠ½ΠΎΠ»ΠΈΠ½Π° Ρ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΠ΅Π²ΠΎΠΉ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠΉ:
ΠΡΠ΅Π΄Π΅Π» ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²Π°Π½Π°Π΄ΠΈΡ — 2 ΠΌΠΊΠ³. ΠΠ΅ΡΠ°ΡΡ Cu (II), Fe (III), Ti (IV); ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡ Π² ΠΊΠ°ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅ ΠΌΠ°ΡΠΊΠΈΡΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π°Π³Π΅Π½ΡΠ° ΠΠΠ’Π, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ Π²Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ².