ΠΡΠΈ ΡΠΈΠ»ΠΎΠ³Π΅Π½Π΅Π·Π΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ
ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠΆΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ° ΠΏΠΎ Π΄Π²ΡΠΌ ΠΏΡΠΈΡΠΈΠ½Π°ΠΌ: ΡΠ΄Π²ΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π΅Π½ΠΎΠ² ΠΈ Π½Π΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΡΠ΅ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π² Π½ΠΈΡ
. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π²Π°ΡΠΈΠ°Π½ΡΡ Π³Π΅Π½ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π²ΡΠΈΡΡ Ρ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ
ΠΎΡΠΎΠ±Π΅ΠΉ, ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½ΡΡΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ Π½Π°ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π’Π°ΠΊ ΡΠΎΡΠΌΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠ°Ρ Π½Π΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ, Π²Π΅Π΄ΡΡΠ°Ρ ΠΊ Π½Π΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ (Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΠΈ) ΡΠ΅Π½ΠΎΡΠΈΠΏΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ. ΠΠΎΠ»ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈΠ·ΠΌ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΠΎΠ±ΡΡΠ»Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°Π·Π½ΡΡ
ΡΠΎΡΠΌ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΡ
ΠΎΠ΄Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ ΡΠΈΠΏ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠΎΡΡΠ½ΡΡ
Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ Ρ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΈΡΠ»Π° Π»ΠΎΠΊΡΡΠΎΠ² ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΠΈΡ
ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠΉ Π±Π΅Π»ΠΎΠΊ Π² Ρ
ΡΠΎΠΌΠΎΡΠΎΠΌΠ΅ Π² ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΡΠ΄Π²ΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠΉ, ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° ΡΡ
ΠΎΠ΄Π½ΡΡ
Π»ΠΎΠΊΡΡΠΎΠ² Π² Π³Π΅Π½ΠΎΠΌΠ΅ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄Π°. ΠΠ΅Π½Ρ ΡΡΠΈΡ
Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² Π½Π΅ Π°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½Ρ, ΠΎΠ½ΠΈ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΡΠ°Π·Π½ΡΠ΅ Π»ΠΎΠΊΡΡΡ (HbA, HbA2, HbF). ΠΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΠΈΠΏ ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠΎΡΡΠ½ΡΡ
Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² — ΠΏΡΠΎΠ΄ΡΠΊΡΡ Π°Π»Π»Π΅Π»ΡΠ½ΡΡ
Π³Π΅Π½ΠΎΠ² (HbA, HbS) — ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π°Π»Π»Π΅Π»Π΅ΠΉ Π² Π³Π΅Π½ΠΎΡΠΎΠ½Π΄Π΅ ΠΏΠΎΠΏΡΠ»ΡΡΠΈΠΈ. ΠΠΎΠ»ΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈΠ·ΠΌ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² Π½Π°ΡΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊ, ΡΡΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΎ Π±ΠΈΠΎΡ
ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ΄ΡΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°.
ΠΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ Ρ Π³Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΠΎΠΌ
Π’ΡΡΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π² ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ DNA Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ:
- 1. ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ DNA ΠΆΠΈΠ²ΠΎΡΠ½ΡΡ
ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ° ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΎΠ³ΡΠΎΠΌΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π½Π΅ΡΠ΄ΠΎΠ±Π½Ρ Π΄Π»Ρ ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΈΡ
ΠΏΡΠ΅Π΄Π²Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·ΡΠ΅Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΠΈΡΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ
ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² — ΡΠ΅ΡΡΡΠΈΠΊΡΠ°Π·, Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌΡΡ
ΠΈΠ· Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ. Π Π΅ΡΡΡΠΈΠΊΡΠ°Π·Ρ L ΡΠ·Π½Π°ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΈ ΡΠ°Π·ΡΠ΅Π·Π°ΡΡ DNA Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΡΡ
ΠΌΠ΅ΡΡΠ°Ρ
;
- 2. ΠΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ DNA Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ Π½Π΅Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠΎ, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ
ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ (Π°ΠΌΠΏΠ»ΠΈΡΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠΈ) ΠΈΠ·ΡΡΠ°Π΅ΠΌΠΎΠΉ DNA in vitro. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ½Π°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ — PCR, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π°ΠΌΠΏΠ»ΠΈΡΠΈΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ DNA ΠΈΠ»ΠΈ Π΅Π΅ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½Ρ Π² ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½Ρ ΡΠ°Π· Π·Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΠΎΠ².
PCR ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΎΠ±ΠΈΡΠΊΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎΠΉ DNA-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Ρ (Tag-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Ρ) ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ°ΡΡΠΈΠΈ Π΄Π΅Π·ΠΎΠΊΡΠΈΠ½ΡΠΊΠ»Π΅Π·ΠΈΠ΄ΡΡΠΈΡΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΠ² — ΡΡΠ±ΡΡΡΠ°ΡΠΎΠ² ΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈΡ
ΠΎΠ»ΠΈΠ³ΠΎΠ½ΡΠΊΠ»Π΅ΠΎΡΠΈΠ΄Π½ΡΡ
Π·Π°ΡΡΠ°Π²ΠΎΠΊ — ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠΎΠ². ΠΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅Ρ — ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΊΠΈΠ΅, Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ Π² 20−30 Π½ΡΠΊΠ»Π΅ΠΎΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½ΡΡ DNA, ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ 3—ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π²ΡΠΌ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌ ΠΊΠΎΠΏΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ DNA-ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ. ΠΠ»Π°Π³ΠΎΠ΄Π°ΡΡ ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ°Π³ΠΌΠ΅Π½Ρ DNA, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ Tag-DNA-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·ΠΎΠΉ, ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΡΠ΅ΠΉΡΡ ΠΊ 3—ΠΊΠΎΠ½ΡΠ°ΠΌ ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΈ Π΄ΠΎΡΡΡΠ°ΠΈΠ²Π°ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΈΡ
Π΄ΠΎ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ. Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ
ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΠΉ:
Π ΠΈΡ. Π‘ΡΠ°Π΄ΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΠΊΠ»Π° PCR
- Β· ΠΠ΅Π½Π°ΡΡΡΠ°ΡΠΈΡ. ΠΠ½ΠΊΡΠ±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΡ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°ΡΡ Π΄ΠΎ 90ΠΎ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ
ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ»Π°Π±ΡΡ
ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ Π² DNA ΠΈ ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π΄Π²ΡΡ
ΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ Π΄Π²Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΠ½ΡΠ΅.
- Β· ΠΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠΎΠ². Π’Π΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠ½ΠΈΠΆΠ°ΡΡ Π΄ΠΎ 50ΠΎ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ
ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄ΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΠΉ DNA Ρ ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ.
- Β· ΠΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ. ΠΠ½ΠΊΡΠ±Π°ΡΠΈΠΎΠ½Π½ΡΡ ΡΠΌΠ΅ΡΡ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°ΡΡ Π΄ΠΎ 70ΠΎ. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ Tag-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Π° ΡΠ΄Π»ΠΈΠ½ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ±Π° ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΠ° Ρ ΠΈΡ
3—ΠΊΠΎΠ½ΡΠΎΠ². ΠΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅ΡΡ Π΄ΠΎΡΠ°ΡΡΠ°ΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ°Π·ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΠΌΠ°ΡΡΠΈΡΡ. Π ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ DNA ΡΠ΄Π²Π°ΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ. Tag-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Π° Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΡ
Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΡΡΠΎΠΉΡΠΈΠ²ΠΎΡΡΡΡ ΠΊ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅. ΠΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ 70ΠΎ Π³ΠΈΠ±ΡΠΈΠ΄ ΠΏΡΠ°ΠΉΠΌΠ΅Ρ — DNA Π½Π΅ Π΄Π΅Π½Π°ΡΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ, Π° Tag-ΠΏΠΎΠ»ΠΈΠΌΠ΅ΡΠ°Π·Π° ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½Π° ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°ΡΡ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡΡ.